Ebru Sanatı nedir ? Ebru Sanatı Nasıl Yapılır , Ebru Örnekleri ve Tarihsel gelişimi hakkında bilgiler.
Ebru Sanatı nedir ?
Ebru Sanatı kesin olarak ne zaman ve nerede ortaya çıktığı bilinmemekle beraber eldeki bilgiler bize bu sanatın ilk olarak 14. yüzyılda, bugünkü Özbekistan sınırları içinde yer alan Buhara şehrinde Türkler tarafından bulunduğunu gösteriyor.
Bu tarihten önce uzakdoğuda ortaya çıkan bazı örnekler var ancak bunlar bildiğimiz anlamda ebru değiller. Ne yazık ki geleneksel Türk El Sanatlarından bahseden hiçbir kitapta ebru sanatından bahsedilmemektedir.
Şamanlar fal bakmayı seven bir toplum olarak bilinirler. Öyle ki bir fal çeşidinde, su üzerine boyalar atılır ve ortaya çıkan şekiller yorumlanır. Bu fal çeşidinin ebrunun ilk örneği olduğu söylenmektedir.
Sadık Efendi’nin ebru tarihinde çok önemli bir yeri vardır. Sadık Efendi ebruyu Buhara’da yaşarken öğrenmiş ve 1800’lerin başında Üsküdar’daki Özbekler tekkesinde bu sanatı uygulayarak bugünümüze ulaşmasını sağlamıştır.
Neticede Buhara’da ortaya çıkan ebru, ipek yolu ile İran üzerinden Anadolu’ya gelmiştir.
İlk başlarda ciltleme işlemlerinde yan kağıdı, hat ve teship çalışmalarında ise üzerine yazı yazılabilen hafif ebrulu kağıt olarak kullanılmıştır. Ebrunun gelişmesi daha sonra İstanbul’da olmuş ve büyüleyici bir sanat haline gelmiştir.
Ebru sanatı ile uğraşmak sabır ve emek gerektirir. Hatanın geri dönüşü yoktur.
Ebru sanatı, suya hayat, renklere can vermektir. Su ve renk ise kağıda vücut verecektir.
Geleneksel Türk el sanatlarından biri olarak ebru çalışması yapılırken belli aşamalar sözkonusudur.
Ebru çalışmasının yapılacağı tekne, bir baklava tepsisi büyüklüğünde alüminyumdan yapılmış bir teknedir.
Önce suyun akışkanlığı arttırılır. Bunun için suya kitre ve sahlep gibi maddeler konarak karıştırılır.
Bu şekilde yoğunlaşan suyun yüzeyine boya atılır. Bu boyalar genellikle topraktan elde edilir. Asit içermezler ve suda erimezler.
Ebru sanatının en zor yanı, kullanılan suyun ve boyaların ayarının tutturulmasıdır. Bu ayarları bilmeden bu işe kalkışmak doğru olmaz. Ebru sanatı ancak bir ustanın yanında öğrenilebilir. Su yüzeyinde yapılan her boya çalışmasına ebru denemez.
Genelde at kılından yapılan fırçalar kullanılarak boyalara şekil verilir. Değişik desenler elde etmek için ölçü ve şekilleri değişik taraklar da kullanılır.
Sonunda kağıt düzgün bir şekilde tekne yüzeyine yayılarak renklerin kağıda geçmesi sağlanır. Tekneden düzgünce alınan kağıda artık ebru denebilir. Ebru rüzgarsız ve temiz bir ortamda kurumaya bırakılır.
Ebru bir çok farklı şekillerde yapılır.
Örneğin battal ebruda tekne yüzeyine serpilen boyalara hiç dokunulmaz. Oluşan şekil doğrudan kağıda aktarılır. Burada ebru yapan kişinin becerisi ve ustalığı ön plandadır.
Çiçekli ebru, lale, karanfil, gül goncası, gelincik gibi çiçek desenlerinin uygulandığı ebru çeşidir.
Hatib ebrusunda birden çok rengin iç içe damlatılmasından sonra meydana gelen dairesel şekillere farklı desenler vermek sureti ile uygulanır.
Hafif ebru, açık renkli ve kağıt üzerinde hafif bir desen görüntüsü veren ebru çeşididir. Hattatların üzerine yazı yazmaları için uygun bir ebru desenidir.
YORUMLAR